İntifa Hakkı Nedir ve Gayrimenkulünüz Üzerinde Nasıl Bir Etkisi Vardır?

Gayrimenkul sahipleri ve potansiyel mülk alıcıları için önemli bir konu olan intifa hakkı, mülk üzerindeki kullanım haklarını belirleyen hukuki bir düzenlemedir. Av. Tuğba Kopuz Şahin, intifa hakkının ne olduğunu, nasıl işlediğini ve gayrimenkul sahipleri üzerindeki etkilerini açıklıyor.

İntifa Hakkının Tanımı ve Önemi

İntifa hakkı, bir kişinin başkasına ait bir mülkü belirli bir süre kullanma veya gelir elde etme hakkını ifade eder. Sadece gayrimenkuller üzerinde değil, taşınırlar, haklar veya başkaca bir malvarlığı üzerinde de tesis edilebilir. Ancak intifa hakkı sıklıkla gayrimenkuller üzerinde kurulan ayni bir hak niteliğindedir. Bu hak, mülk sahibi tarafından üçüncü bir kişiye tam ve sınırsız olarak kullanma ve yararlanma hakkı sağlar. Bu nedenle de, mülkiyet hakkından sonra en geniş koruma ve kullanma hakkı sağlayan ayni bir hak niteliğindedir.

İntifa Hakkının Gayrimenkul Üzerindeki Etkileri

İntifa hakkı, mülkün yönetimine ve değerine doğrudan etki eder. İntifa hakkı sahibi, mülkü kullanma ve ondan yararlanma hakkına sahiptir, ancak mülkü satma, başka birine devretme veya mülk üzerinde ipotek gibi işlemler yapma yetkisine sahip değildir. Mülk sahibi ise, üçüncü bir kişiye intifa hakkını tesis etmesiyle malı kullanma ve yararlanma hakkından feragat etmiş olur. Mülk sahibinde sadece mülkü satma, başka birine devretme veya mülk üzerinde ipotek gibi işlemler yapma yetkisi bulunur.

İntifa Hakkının Kurulması ve Uygulanması

İntifa hakkı,, taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur. İntifa hakkı ayni hak niteliğinde olduğundan, sözleşmeyle kurulan intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmek zorundadır. Lehine intifa hakkı kurulan kişi bir gerçek kişi olabileceği gibi bir tüzel kişide olabilir. Mülk sahibi ile resmi şekilde yapılan intifa hakkı tesisine ilişkin sözleşme mülk sahibi tarafından tapu kütüğüne tescil edilmez ise mahkemeye başvurarak tescil edilmesi istenebilir.

Bunun yanında mülk sahibi, mülkiyet hakkını devrederek intifa hakkını üzerinde tutabilir. Örneğin; bir anne çocuklarına malın mülkiyet hakkını devrederek malı kullanma ve yararlanma hakkı elinde tutabilir.

Yasal intifa hakkında intifa hakkının kurulması için tapu kütüğüne tescil zorunlu olmamakla birlikte gereklidir. Yasal intifa hakkı sahibi herkese karşı bu hakkını ileri sürebilmek için tapu kütüğüne tescil ettirmelidir. Yasal intifa hakkı yasa gereği kendisine intifa hakkı tanınanları ifade eder. Örneğin; ana babanın velayetleri altındaki küçüğün malları üzerindeki intifa hakkı. Taşınmaz üzerindeki yasal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa bile, durumu bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir.

İntifa Hakkının Sonlandırılması

İntifa hakkı, hak sahibine sıkı sıkıya bağlı olan bir hak olduğu için hak sahibinin ölümüyle sona erer, mirasçılarına intikal eden bir hak niteliğinde değildir. Tüzel kişilere tanınan bir intifa hakkı var ise, tüzel kişiliğin sona ermesiyle intifa hakkı da kendiliğinden sona erer. İntifa hakkı sahibi de, kendi isteğiyle tapu müdürlüğüne giderek hakkın terkinini isteyebilir.

Sözleşmeyle tanınan intifa hakkında, sözleşmede intifa hakkı bir süre ile sınırlandırılmış ise o sürenin sonunda intifa hakkı sahibi tapu müdürlüğüne giderek hakkı terkin ettirmelidir. İntifa hakkı sahibinin bu yükümlülüğe uymaması durumunda mülk sahibi intifa hakkının terkini için mahkemeye başvurabilir.

Taşınmaz sel, yangın, deprem veya diğer sebepler ile kullanılamaz hale gelirse intifa hakkı da kendiliğinden sona erer.

Taşınmaz üzerinde kamulaştırma kararı alınır ise intifa hakkı da sona erecektir. Ancak intifa hakkı sahibinin kamulaştırma bedeli üzerinden yararlanma hakkı devam edecektir.

İntifa hakkından önce gelen bir ipotek var ise, ipoteğe konu borcun ödenmemesi sebebiyle taşınmazın cebri icra yoluyla satılması durumunda da intifa hakkı.

İntifa hakkı, mülkiyet hakkından sonra gelen en geniş hakkı ifade ettiğinden önemli bir konudur. Mülk sahipleri, intifa hakkı gibi konuları dikkate alarak, gayrimenkul planlamalarını daha etkili bir şekilde yönetebilir. Av. Tuğba Kopuz Şahin, mülk sahiplerinin bu hakları tam olarak anlamaları ve haklarını korumaları için doğru hukuki danışmanlık almanın önemini vurguluyor.