Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası (Eğitim-İş) Denizli 2 No’lu Şube Başkanı Gökhan Okulu, Türkiye’de üniversitelerin “Cumhuriyet tarihinin en ağır kuşatması altında” olduğunu savunarak yükseköğretimde akademik özgürlük, bilimsel liyakat ve öğrencilerin gelecek hakkının gasp edildiğini iddia etti. Okulu, “Bu karanlığa teslim olmayacağız” ifadeleriyle kapsamlı eleştiriler ve çözüm çağrıları yaptı.

Üniversitede Okumak “Büyük Lüks” Haline Geldi

Açıklamada, yüksek enflasyon ve ekonomik krizin etkisiyle milyonlarca gencin üniversiteye başlayamadığı ya da eğitimini yarıda bırakmak zorunda kaldığı savunuldu. TÜİK verilerine göre 2024’te 383 bin öğrencinin ekonomik imkânsızlıklar yüzünden üniversiteyi terk ettiği, EUROSTAT verilerine göre ise Türkiye’nin %18,7 ile Avrupa’da eğitimi yarıda bırakan genç oranında ilk sırada yer aldığı öne sürüldü.

Barınma Krizi: “Her 4 Öğrenciden Sadece 1’i KYK Yurdunda”

Eğitim-İş’e göre KYK yurt kapasiteleri yetersiz. 4 milyonu aşkın öğrencinin yaklaşık 1 milyonunun KYK yurtlarında kalabildiği, İstanbul’da 917 bin öğrencinin yalnızca %6,3’ünün KYK yurdunda yer bulabildiği belirtildi. Okulu, bazı yurtlarda odalara ek ranza konularak 4–6 kişilik odaların “koğuşa dönüştürüldüğünü”, bunun sağlık, güvenlik ve özel hayatı zedelediğini dile getirdi.

Öğrencinin Aylık Yükü Asgari Ücretin Üzerinde

Ankara, İstanbul ve İzmir için paylaşılan kalemlere göre:

• Özel yurt: Açılış maliyeti 90–92 bin TL, aylık sabit gider 48–58 bin TL

• Ev kiralama: Açılış maliyeti 105 bin TL’nin üzerinde, aylık sabit gider ~47 bin TL
  Sadece yemek giderinin 12 bin TL’yi bulduğu ifade edildi. Okulu, “Basit sosyal ihtiyaçlar bile ulaşılamaz hale geldi” dedi.

“Üniversite Mezunu İşsizlik ve Düşük Gelir Sarmalında”

Eğitim-İş, OECD ve EUROSTAT bulgularına atıfla Türkiye’nin üniversite okumanın net getirisi bakımından geride olduğunu, mezunların düşük gelir ve işsizlikle karşılaştığını savundu. “Gençler ‘okusam da işsiz kalacağım’ duygusuna sürükleniyor” değerlendirmesi yapıldı.

YÖK Eleştirisi: “12 Eylül’ün Mirası, AKP’nin Sopası”

Okulu, YÖK’ün üniversite özerkliğini kısıtlayan bir yapıya dönüştüğünü belirtti. Avrupa Üniversiteler Birliği’nin raporuna göre Türkiye’nin akademik özerklikte 35 ülke arasında sonuncu olduğuna dikkat çekildi. Rektör atamalarının Cumhurbaşkanı tarafından yapılmasının özerkliği zedelediği, 56 üniversiteye anayasaya aykırı atama yapıldığı iddia edildi. Ayrıca URAP verilerine atıfla, 2016’da ilk 1000’de 18 olan Türk üniversitesi sayısının 2025’te 10’a düştüğü ifade edildi.

“Bütçe Var Ama Üniversitelere Yok”

Eğitim-İş, 2025 bütçesinde devlet üniversitelerine 487 milyar TL, Diyanet İşleri Başkanlığı’na 130 milyar TL ayrılmasını eleştirdi. Laboratuvar, kütüphane, yurt ve dersliklerin yetersiz bırakıldığı; “bilime değil itaate yatırım yapıldığı” savunuldu.

İdari Personel İçin Sınav ve Liyakat Çağrısı

Üniversitelerde idari ve teknik personelin görmezden gelindiğini belirten Okulu, Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği sınavlarının merkezi ve düzenli yapılmasını, mülakatların haksızlıklara yol açtığını söyledi. Sınavların yılda en az iki kez yapılması ve fakülte/enstitü/yüksekokul sekreteri ile daire başkanı gibi kadroları da kapsaması istendi. Döner sermaye paylarının adil dağıtımı ve fiziki çalışma koşullarının iyileştirilmesi talep edildi.

Eğitim-İş’in Talepleri

• YÖK’ün kaldırılması, üniversitelerin demokratik ve özerk yapıya kavuşturulması

• Akademisyenler üzerindeki baskının sona erdirilmesi, öğrenci haklarının güvenceye alınması

• Üniversite bütçesinin artırılması, barınma ve beslenme sorunlarının çözümü

• Akademik ve idari personelin maaş ve çalışma koşullarının insanca yaşama uygun hale getirilmesi

Gökhan Okulu son olarak, “Bilim susmaz, gençlik teslim alınamaz. Üniversitelerimizi rantın, gericiliğin ve siyasi baskının elinden kurtarmak için mücadeleyi sürdüreceğiz” ifadelerini kullandı.