Robots.txt dosyası, bir web sitesinin kök dizininde yer alan ve arama motoru botlarının (crawler/spider) hangi sayfalara erişip erişemeyeceğini belirleyen basit bir metin dosyasıdır. Robots.txt dosyasının temel amacı, web sitesinin hangi bölümlerinin taranmasına izin verileceğini ya da engelleneceğini açık bir biçimde belirtmektir. Arama motoru botları bir siteyi ziyaret ettiğinde, ilk baktıkları yer robots.txt dosyasıdır. Buradaki talimatlar doğrultusunda sitenin sayfalarını tarayıp dizine ekler ya da göz ardı ederler.

Bu dosya sayesinde sunucu kaynakları daha verimli kullanılabilir, yinelenen içerikler botlardan gizlenebilir ve arama motorlarının dizinlerine yalnızca istenen içeriklerin eklenmesi sağlanabilir. Ayrıca, bazı özel alanların (örneğin yönetim panelleri, test sayfaları ya da kullanıcıya özel dinamik içerikler) arama motoru sonuçlarında görünmemesi için robots.txt oldukça kritik bir rol oynar. Biliyor muydunuz, yanlış yapılandırılmış bir robots.txt dosyası yüzünden Google tüm sitenizi görmezden gelebilir?

Robots.txt Ne İşe Yarar?

Robots.txt dosyasının temel işlevi, arama motoru botlarına erişim kontrolü sağlamaktır. Ancak bu basit görünen görev, SEO xidmeti açısından çok önemli stratejik avantajlar sağlar. Örneğin, sitenizde taranmasını istemediğiniz filtreleme parametreleri veya sayfa kopyaları varsa, bu dosya sayesinde botlar bu içeriklerden uzak tutulabilir. Böylece, hem dizin şişmesi önlenir hem de botların crawl bütçesi etkili bir şekilde kullanılmış olur.

Gerçek olan şu ki, her site için botların zaman harcayabileceği bir “crawl budget” yani tarama bütçesi vardır. Bu bütçe, sitenizin büyüklüğü ve otoritesine bağlı olarak değişir. Robots.txt dosyası doğru kullanıldığında, bu bütçeyi gereksiz sayfalar yerine SEO açısından önemli olan sayfalar için kullanabilirsiniz. Örneğin, e-ticaret sitelerinde binlerce filtreleme kombinasyonu olabilir ve bunların tümü tarandığında hem sunucu yükü artar hem de sıralama değeriniz düşebilir. Robots.txt ile bu gibi senaryolar kolayca yönetilebilir.

Robots.txt Nasıl Kullanılır?

Robots.txt dosyasının doğru kullanımı, yalnızca birkaç direktifle sınırlı değildir. Dosyada kullanılan “User-agent” ve “Disallow” komutları temel yapı taşlarıdır. “User-agent”, hangi botlara hitap ettiğinizi belirtirken, “Disallow” komutu o botun erişmesini istemediğiniz yolları tanımlar. Ancak daha detaylı bir kontrol için “Allow”, “Crawl-delay” ve “Sitemap” gibi direktifler de kullanılabilir.

Dosya mutlaka UTF-8 formatında ve .txt uzantılı olmalı; ayrıca sitenin kök dizinine, yani https://siteadi.com/robots.txt şeklinde yerleştirilmelidir. Eğer alt dizinlerde yer alırsa botlar bu dosyayı göremez. Ayrıca, robots.txt dosyasında her zaman insan gözüyle okunabilir açıklamalar kullanmak da iyi bir uygulamadır. Bu, özellikle büyük ekiplerin çalıştığı projelerde, dosyanın sürdürülebilirliğini sağlar.

Gelişmiş Robots.txt Stratejileri

Robots.txt yalnızca içerik saklamak için kullanılmaz, aynı zamanda SEO stratejisinin temel parçalarından biridir. Örneğin, staging ortamlarını ya da A/B test içeriklerini arama motorlarından gizlemek için robots.txt kullanmak, üretim ortamını korumak adına kritik bir adımdır. Yine aynı şekilde, CMS tabanlı sitelerde otomatik olarak üretilen tag, kategori ve arşiv sayfalarının taranmasını engellemek, sitenizin iç link yapısının gücünü korur ve yetkisiz sayfaların sıralama mücadelesine girmesini önler.

Bazı botlar, özellikle spam veya zararlı içerik indeksleyen kötü niyetli tarayıcılar, robots.txt dosyasındaki kurallara uymayabilir. Bu nedenle robots.txt dosyası bir güvenlik önlemi olarak kullanılmamalıdır. Gizli tutulması gereken içerikler, mutlaka HTTP temel kimlik doğrulaması veya noindex meta etiketi gibi daha güvenli yöntemlerle korunmalıdır. Robots.txt yalnızca arama motoru botlarının rehberidir, engelleyici bir bariyer değildir.

Robots.txt ve Noindex Arasındaki Fark

Yaygın bir yanlış kanı, robots.txt dosyasına “Disallow” edilen bir URL’nin arama motoru sonuçlarında görünmeyeceğidir. Oysa bu tamamen yanlıştır. Disallow edilen bir URL, bot tarafından taranamaz ancak bu URL’ye başka sayfalardan bağlantı veriliyorsa, yine de dizine alınabilir. Bu gibi durumlarda sayfa başlığı ve bağlantısı SERP’te görünür ancak açıklama (meta description) kısmı yer almaz.

Bir sayfanın kesinlikle dizine alınmamasını istiyorsanız, robots.txt yerine o sayfada noindex meta etiketi kullanmalısınız. Ancak dikkat: Robots.txt ile bir sayfa engellenmişse, arama motoru o sayfayı tarayamadığı için noindex etiketini de göremez. Bu iki yöntemin birlikte değil, birbirini tamamlayacak şekilde dikkatli kullanılması gerekir. SEO uzmanları, genellikle noindex, follow etiketini kullanarak hem sayfanın dizine alınmasını engeller hem de iç linklerin değerini korumaya devam eder.

Robots.txt Dosyasının Test Edilmesi

Yapılandırılan robots.txt dosyasının düzgün çalışıp çalışmadığını test etmek gerekir. Google Search Console’da yer alan “robots.txt Tester” aracı, bu iş için en doğru yöntemlerden biridir. Bu araç, belirli bir URL’nin seçilen kurallar kapsamında taranıp taranamayacağını size gösterir. Böylece olası hatalar ya da yanlış bloklamalar erkenden tespit edilebilir.

Ayrıca, robots.txt dosyasında yapılan her değişiklikten sonra dosyanın Google’a yeniden bildirilmesi gerekmez. Ancak büyük sitelerde bu dosya sık sık güncellendiğinden, değişikliklerin anında fark edilmesi için HTTP yanıt kodunun 200 olması ve içeriğin güncel tutulması önemlidir. Önbelleğe alınmış eski robots.txt dosyaları, sitenizin yeni kurallarına göre işlem yapılmasını geciktirebilir. Bu nedenle, değişiklik sonrasında Google Search Console üzerinden manuel olarak yeniden tarama isteği göndermek iyi bir uygulamadır.

Sonuç

Robots.txt dosyası, bir web sitesinin arama motorlarıyla olan etkileşiminde oldukça kritik bir yer tutar. Doğru yapılandırıldığında hem sitenizin teknik sağlığını korur hem de SEO performansınızı artırır. Fakat yanlış ya da eksik konfigürasyonlar, ciddi görünürlük ve trafik kayıplarına yol açabilir. Robots.txt dosyasını yalnızca temel komutlarla değil, sitenizin yapısına ve hedeflerine uygun stratejilerle düzenlemek, dijital varlığınızı arama motorları gözünde daha güçlü hale getirir.