1939

 “Kahramanmaraş kentinin depremselliği bununla da sınırlı değildir. İl merkezinin 10-11 km kadar güneyinden geçen Doğu Anadolu Fayının Pazarcık ya da Türkoğlu segmenti 1513 yılından bu yana yıkıcı deprem üretmemiş, 7.4 büyüklüğüne varacak bir deprem üretme kapasitesine sahip bir faydır ve Türkiye’nin üzerinde deprem beklentisi olan önemli sismik boşlularından biridir.”

Yukarıda yazdığım paragraf,  birçok resmi kişi, kurum ve kuruluşa gönderilmiş görmezden gelinmiş ve üzerine konuşulmamış olan TMMOB Jeoloji Mühendisleri odası Genel Merkezinin 02.03.2021 Fay üzerinde yaşayan kentlerimiz-Kahramanmaraş raporundan bir alıntı. Yani; deprem kader değil, deprem değil, sadece bina da değil yanlış zemine inşa edilen yanlış bina öldürür diyor.  Seneler önce jeoloji mühendisi hocalarımızın çalışmalarının sonucunda tespit ettiği ve Pazarcık ve Türkoğlu fay segmentinin daha önce ürettiği deprem potansiyelinden periyodu hesaplanarak hazırlanan bu raporda depremin göz göre göre geleceği yazıyor, depremden Direkt etkilenen milyonlarca insanın, tüm ülkemin hatta arama-kurtarma faaliyetlerine katılan yurt dışı ekiplerini de düşünürsek tüm dünyayı etkileyen oluşmuş en büyük kara depremlerinden biri olan Kahramanmaraş-Pazarcık depremi için.

1999 Yalova depreminden sonra ne öğrenmişiz, nereye gelmişiz bu konuda peki?  Tarih sanki 6.Şubat.2023 değil de, tarih 27.Aralık.1939 yılında 7.9 büyüklüğünde oluşan Erzincan Depremi. Zamanda yolculuk yaptık 1939 yılına geri döndük ya da biz Teknolojiye, bilime, ilime inat hepimizin dünyayı cebinde taşımasına inat deprem konusunda hiç ilerleyemeden 1939 yılında kaldık.

2020 yılında Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Naci Görür hocanın ekranlarda da belirttiği gibi ama bizlerin masal dinler gibi dinlediği video, depremden sonra adam söylemiş diye dikkate alarak dinlediğimiz ve sosyal medya hesaplarımızda paylaştığımız video.

Bunun ile birlikte bana en çok sorduğunuz soru Denizli’de deprem ne zaman olacak?

Depremin tam olarak zamanını bilen tarih, saat veren bir teknoloji dünyada henüz yok. Olsaydı da bir şeyler yapar mıydık yoksa daha deprem olmasına var diye oturur bekler miydik? Onu da bilemem. Deprem için tedbirimizi aldıktan sonra endişe etmemize de gerek yok. Her zaman söylediğimiz gibi deprem dünyanın her yerinde olan ve dünya yerinde durdukça olacak bir doğa olayı, kar gibi, yağmur gibi. Yağmuru sele dönüştüren, depremi can kaybına dönüştüren ise biz insanlar ve tedbirsizce, bize bir şey olmaz dercesine yapılan yapılaşma. 

Denizli’nin gelecekteki bir olası depremi en az zararla atlatabilmesi için neler yapılabilir?

• Denizli ili özelinde bazı faylar üzerinde farklı kurumlar tarafından kısmi olarak paleosismoloji çalışması yapıldığı bilinmekle birlikte, kent genelinde paleosismoloji yapılmayan ya da farklı araştırıcıların farklı sonuçlara ulaştığı fay hatları/zonları üzerinde gerekli araştırmaların yapılarak fayların geçtiği yerlerin ve deprem karakteristiklerinin tam olarak belirlenmesi

• Denizli kent merkezinde zemin araştırmaları yapılmış olmakla birlikte il, ilçe ve içinde diri fay geçen mahalle yerleşimleri başta olmak üzere kent bütünündeki yerleşim yerlerinin tamamında mikro bölgeleme çalışmalarının yapılması,

• Yukarıdaki çalışma sonuçlarından elde edilecek bilgiler ve diğer disiplinlerden (inşaat, şehir plancıları vd) edinilecek bilgiler ve diğer afet olasılıkları ışığında Deprem Master Planlarının hazırlanması,

• Deprem master planı dikkate alınarak kentin gelişim ve yerleşim stratejilerinin belirlenmesi gerekmekte olup bu çerçevede aktif fay hatlarının çevre düzeni haritalarına işlenmesi ve aktif fay zonlarının sakınım bantı içinde kalan alanların 1. Derece doğal eşik değerler arasına alınması ve bina ve bina türü yapılar için sınırlama getirilmesi,

• Nazım ve uygulama imar planlarının çevre düzeni planlarında yapılan bu değişikliklerden sonra gözden geçirilerek, aktif fay hatlar ve varsa sakınım batlarının imar planlarına işlenerek yenilenmesi,

 • Gerek İmara esas jeolojik jeoteknik etüt ve projelerinin, gerekse parsel bazlı zemin araştırma projelerinin konusunda yetkin jeoloji mühendisleri tarafından denetlenmesi, güvenilir veri üretilmesi açısından önem taşımaktadır. Bu nedenle Denizli Büyükşehir Belediyesince kent bütününde yapılan jeolojik ve jeoteknik çalışmaların özel bir jeolojik jeoteknik veri tabanında toplanması ve yerleşim alanlarının zemin davranışlarının bütüncül olarak değerlendirilerek risk taşıyan alanların belirlenmesi, gerektiği düşünülmektedir.

Değinmek istediğim bir diğer konu ise; siz yapın biz görmüyoruz dercesine kalitesiz, denetimsiz, projesiz ,  hiçbir mühendislik hizmeti almamış yapı stoğunu destekleyen imar affı. Nüfusunun % 80 ninin 1. Derece deprem kuşağında yer alan bir ülke için imar affı tam bir cinayet. Ayrıca imar affı, bitişiğinde bulunan deprem yönetmeliğine uygun yapılmış, sağlıklı bina içinde büyük bir tehdit oluşturmaktadır.

Bana sorduğunuz bir diğer soruda; evimin oradan fay geçiyor mu? Ve çok ilginç watsap gruplarında Denizli diri fay haritası dolaşmakta olduğunu da duydum. Fay Denizli de çoğu yerden geçmekle birlikte, tüm faylar deprem üretecek diye bir durum söz konusu değildir. Fayın paleosismolojik durumu, derinliği, uzunluğu vs gibi birçok parametre deprem potansiyelini oluşturabilmektedir.   Bu nedenle anlamadığımız halde röntgen görüntülerini, kan tahlil sonucunu yorumlayan bir millet olarak, mesleğimiz değilse, konu ile ilgili eğitim almadıysak diri fay haritasını da yorumlayıp korku ve endişe yaratmayalım. Eğitimini almadıysak yorumu eğitim almış, konunun uzmanlarına bırakalım.

Daha önce defalarca yazılı ve görsel basında deprem ile ilgili belki aynı şeyleri söyledim. Söylemeye ve yazmaya devam edeceğim. Bir kişiye bir kelime bile farkındalık yaşatabilirsem ne mutlu bana derken yazımı Ulu Önderimiz, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ ün sözleriyle noktalamak isterim;  “Felaket başa gelmeden evvel önleyici ve koruyucu tedbirleri düşünmek lazımdır, geldikten sonra dövünmenin yararı yoktur.”