3ü
Denizli
29 Mart, 2024, Cuma
  • DOLAR
    32.15
  • EURO
    34.88
  • ALTIN
    2246.4
  • BIST
    9140.7
  • BTC
    66452.8$

Aileler endişeli; Otizmle karıştırılıyor… Sebebi ise ‘uyaran eksikliği…

27 Aralık 2021, Pazartesi 11:58
Aileler endişeli; Otizmle karıştırılıyor… Sebebi ise ‘uyaran eksikliği…

Her bir çocuk için konuşma yaşı farklılık gösterebiliyor.

Çok fazla televizyon, telefon, bilgisayara maruz kalan çocuklarda uyaran eksikliğinden kaynaklı konuşma gecikmesi yaşanmaktadır.

Ailelerin belirtileri otizmle karıştırdığı, “Çocuk bütün gün televizyon seyrettiği için konuşma ve ses uyaranı alamıyor, uyaran alamadığı için de konuşması gecikiyor” diyerek müdahaleyi ertelemeleri daha ağır sonuçlar getirmektedir.

Bebeklik döneminden itibaren çocuklar ağlayarak, işaret ederek istedikleri hakkında ipucu verebiliyor.

Bebeklerin konuşma yaşı ise hepsinde aynı olmuyor.

Kimi çocuk 1 yaşında konuşurken, bazısı daha erken bazısı ise daha geç konuşabiliyor. 10 ila 14 aylık çocuklardan tek tek kelimeler söylemeleri beklenmektedir. 

14 aya kadar kelime söylemese de normal diyebiliyoruz ama kelime söylemese bile kelime benzeri sesler çıkarıyor. 

Kelimeye benzemeyen, uğultu gibi sesler çıkarabiliyorlar.

14 ayı geçtiği halde hala kelime söylemiyorsa, gecikme başlamıştır.

18 ayı bulduktan sonra kelime yoksa kesinlikle o çocuk gecikmiştir diyebiliriz. Pandemi döneminde çocuklar daha az sosyalleşiyorlar, sürekli evdeler, internet, akıllı telefon, tablet gibi şeyler kullanıyorlar bu da dil gelişimini olumsuz etkilemektedir.

Konuşmayan çocuklarda ailelerin otizmden şüphelendiği; Oysa Bizim konuşmamız uyaranlarla ilgilidir.

Kaslarımızın gelişmesi için egzersiz yapmamız gerekiyorsa, konuşmamızın gelişmesi için de konuşma egzersizleri yapmamız gerekiyor.

Çocuğun yanında ebeveynler ne kadar çok konuşur, diyalog kurarsa çocuk o kadar erken konuşmaya başlamaktadırlar.

18-24 AY ARASINDA BASİT CÜMLELER KURMALI

Çocukların ilk kelimelerini genellikle 1 yaşında söylediklerini, bazılarının ise 9 ay gibi daha erken sürede konuşabildiğini ve 14 aya kadar kelime söylemese de normal kabul edilebilmekte ama kelime söylemese bile kelime benzeri sesler çıkarıyor.

Kelimeye benzemeyen, uğultu gibi sesler çıkarabiliyor.

14 ayı geçtiği halde hala kelime söylemiyorsa, gecikme başlamıştır. 18 ayı bulduktan sonra kelime yoksa kesinlikle o çocuk gecikmiştir diyebiliriz.

18 aylık olan bir çocukta biz 25-30 tek kelime kurmasını bekleriz.

18-24 ay arasında da basit cümleler kurmasını bekleriz. ‘Anne gel, anne ver, mama ver’ gibi cümleler kurabilirler

 

KIZ ÇOCUKLARINDA DİL ÖĞRENME YETENEĞİ DAHA FAZLA

Halk arasında da sıkça bilinen ‘erkek çocuk geç konuşur’ algısının doğru olduğunu kabul görmekteyiz.

 Genel olarak kız çocuklarının dil öğrenme yetenekleri biraz daha fazladır. Kız çocuklarının beyinde dili işleyen merkezleri daha gelişmiş oluyor.

Bu yüzden çoğu zaman kız çocukları 1-2 ay daha erken konuşmaya başlıyorlar ve yabancı dilleri daha iyi öğrenip, karışık cümleleri daha iyi anlayabiliyorlar.

AİLELER ÖNCE OTİZMDEN ŞÜPHELENİYOR

Pandemi de çocukların çok fazla teknolojiyle birlikte olduğunu ancak pandemiden önce de konuşma geçliği nedeniyle ailelerin bizlere başvurduğunu fakat konuşmanın uyaranlarla ilgili olduğu gerçeği unutmamak gereklidir.

Çocuk saatlerce bilgisayarla, internetle, akıllı telefonla uğraşıyorsa konuşma gecikiyor. Hatta bu çocuklarda otizm benzeri birtakım belirtiler görülüyor. Çocuk televizyonla ilgileniyor, kendi dünyasında çevreyle ilgilenmiyor, göz teması kurmuyor, seslendiğinizde bakmıyor, kendine birtakım takıntılar geliştiriyor. Aileler de bu çocuğu ‘otizm’ olabilir mi diye düşünüyorlar ama araştırdığımız zaman otizm değil uyaran eksikliği olduğunu görüyoruz.

Çocuk bütün gün televizyon seyrettiği için konuşma ve ses uyaranı alamıyor, ses uyaranı alamadığı için de konuşması gecikiyor.

 

EBEVEYN, AKRAN VE ÖZEL EGİTİM DESTEĞİ GEREKİYOR

Çocuğun zamanının büyük kısmını evde annesiyle geçirdiğini ve annelerin konuşmada büyük etken olduğunu unutmamak gereklidir.

Annenin eğitim düzeyi, çocukla konuşması önem taşıyor.

Bazıları 300 kelimeyle konuşuyorsa o çocuk en fazla 300 kelime öğrenebilir. Anne baba çok okuyor, zengin içerikli bir dille çocukla konuşuyorsa, çocuk çok fazla kelime ve cümle duyuyorsa fazla kelime öğreniyor. Kelime öğrenmesi de iyi cümle kurması, cümle kurmaya erken geçmesi demektir.

Erken Tanı ile bireyin direkt olarak Özel Eğitim desteğine başlaması ve                      3   yaşından itibaren çocukların bir anaokuluna verilmesini gereklidir.

Çocuklar konuşmanın bir kısmını da akranlarıyla ilişkide öğreniyorlar. Akran ilişkilerinde hem dilleri zenginleşiyor hem sosyal ilişki kurmayı, paylaşmayı, göz teması kurmayı, kuralları öğreniyorlar.

Genellikle uyaran eksikliği nedeniyle konuşması gecikmiş olan çocuklara için Özel Eğitim ve Anaokulu ile desteklemek gerekmektedir.

Şunu da unutmamak gerekiyor ki ; Anaokulu , Gündüz Bakımevleri yada herhangi bir yapıda bulunan eğitim kuruluşları ÖZEL EĞİTİMİN alternatifi değildir.

HALİL KÖKEN

Özel Eğitim Uzmanı

Dip NO: 31004

Yorum Yazın

E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar ile işaretlenmişdir.