Atatürk’ün Yoldaşları 1 -Mazhar Müfit Kansu

Vatan kurtarma ve yeni bir yönetim kurma yolculuğunda Atatürk’e yoldaşlık eden kahramanlardan biridir Mazhar Müfit Kansu.

Denizli’de doğmuş olması, Osmanlı Devleti’nde önemli bürokratik görevler aldıktan sonra Cumhuriyet Türkiyesi’nde Denizli milletvekili olması hasebiyle, bir Denizlili olarak, Atatürk’ün yoldaşları serisine Onunla başlamak istedim.

Osmanlı Devletinde Bitlis Valisi iken, istifadan sonra kurtuluş mücadelesinde Gazi Mustafa Kemal’in yanında yer almıştır.Gazi Mustafa Kemal ile 3 Temmuz 1919’da Erzurum’da başlayan yoldaşlığı Gazi’nin vefatına kadar sürmüştür. Mazhar Müfit bu yoldaşlığı anlattığı, hatıralarını derlediği iki ciltlik ‘’Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber’’ kitaplarında kurtuluş mücadelesinde yaşananları anlatır.

Erzurum Kongresi öncesi ordudaki görevlerinden istifa eden Gazi Mustafa Kemal,öğrenciliğinden beri giydiği asker üniformasını çıkarması gerektiğinde sivil elbisesi olmadığı için ‘’Elbiseyi ne yapacağız Mazhar?’’ diye sorar. Mazhar Müfit ‘’Kolay Paşam.’’der ve elbise bulmak için harekete geçer. Valiye gider ama valinin de yedek elbisesi yoktur. Lakin bir/iki kez giydiği redingot ceketi vardır, onu verir. Mazhar Müfit’in kendisinde de fes, gömlek, kravat vardır. Hepsini toplar ve böylece Mustafa Kemal’in sivil kıyafetini ayarlar, kısa sürede çözüm üretir.

Erzurum Kongresinden önce 7-8 Temmuz 1919 gecesi Gazi Mustafa Kemal, Mazhar Müfit’in sık sık notlar aldığı, ileride tarihe tanıklık edecek olan not defterinin yanında olup olmadığını sorar. Mazhar Müfit yanında olmadığını söyler. Defterini alıp gelmesini rica eder Mustafa Kemal, defteri getiren Mazhar Müfit’e ‘’Bu defterin bu yaprağını kimseye göstermeyeceksin. Sonuna kadar mahrem kalacak. Bir ben, bir Süreyya bir de sen bileceksin, şartım bu…’’ der.  Sonra ‘’Yaz’’ der.

‘’Zaferden sonra şekli hükümet Cumhuriyet olacaktır. Bu bir.

İki: padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icap eden muamele yapılacaktır.

Üç: tesettür kalkacaktır.

Dört: fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir.

Beş: Latin harfleri kabul edilecek,’’

Mazhar Müfit Atanın sözünü keserek ‘’Paşam kafi kafi…’’der. Cumhuriyetin ilanında başarılı olalım da üst tarafı yeter.’’ der. Atanın öngörüsüne, planlama yeteneğine, değişim hızına pek de ayak uyduramamış bir şaşkınlıkla.

İlerleyen yıllarda bu maddeler tek tek hayata geçerken Mustafa Kemal Mazhar Müfit’e ‘’Kaçıncı maddedeyiz, notlarına bakıyor musun?’’ diyecek kurtuluşun ve devrimlerin inşasının taslağına atıfta bulunacaktır.

Ulusal mücadele kapsamında yapılan işlere varını yoğunu harcayan Gazi Mustafa Kemal ve arkadaşları kongreler düzenlenirken de çok fazla maddi zorluk yaşarlar, yeri gelir ekmekçiye verecek paraları bile kalmaz. Mazhar Müfit’in kürklü bir mantosu vardır, ocak ayının soğuğunda kürklü mantosunu satar ve bir süre onun parası ile idare ederler.

Osmanlı Bankasından borç para alma önerilerine Mustafa Kemal katiyetle karşı çıkar. Mazhar Müfit’in ‘’Aç mı kalacağız.’’ serzenişine, ‘’Aç, maç nasıl kalırsak….konuşacağımız ve düşüneceğimiz çok daha mühim şeyler var diyerek kestirip atar.

Mazhar Müfit yaşanılan onca zorluğun dışavurumuyla ‘’ Biz burada beş altı kişi oturmuş, yalnız memleketimizle, padişahla, Ferit Paşa ile değil bütün dünya ile uğraşıyoruz. Para yok, asker yok, tüfek yok velhasıl bu savaşımızı destekleyecek elimizde bir kuvvet yok. Buna çare düşünelim.’’der.

Mustafa Kemal’in cevabı çok ibretliktir; ‘’Azizim Mazhar Müfit, bu senin dediklerinin hepsi olsa o zaman bu işi annem de görebilir. Marifet bu yokluk içinde muvaffak olmaktır. Her nedense sen bu gece sinirlenmişsin. Haydi git yat, yarına kadar bir şeyinkalmaz.’’

Mustafa Kemal’in dediği gibi ertesi gün Mazhar Müfit finansal konularda çözüm üretmeye, Mustafa Kemal’in sağ kollarından biri olmaya devam eder.

Mazhar Müfit haksız sayılmaz, yukarıda çok azı belirtilen sorunlar sadece Erzurum ve Sivas Kongreleri sürecinde yaşanan sorunlardır. Bunlardançok daha zor durumlarla, yokluklarla karşılaşılarak yürütülen bir vatan savunması ve devrimler ancak, sarsılmaz inançlı, zeki, çalışkan,vizyonlu, sözünün eri, erdemli, ahlaklı, öngörülü hatta durugörülü bir liderlere mümkün olabilirdi ne şanslıyız ki öyle bir lider vardı: Atatürk…