Ölümcül Çınar kanseri Denizli’de tespit edildi

Denizli'de Pamukkale Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nde görevli olan Dr. Refika Ceyda Beram, yüksek lisans öğrencisi Sultan Akyol ile birlikte çınar ağaçlarını etkileyen ve ölümcül sonuçlar doğuran bir hastalığı tespit ederek kayıt altına aldıklarını açıkladı. Bu hastalık, geçtiğimiz yıllarda İstanbul'da ortaya çıkarak tarihi çınar ağaçlarının hastalanmasına ve ölümüne neden olan çınar kanseri gibi ciddi endişelere yol açmıştı.

Dr. Beram, Ceratocystis platani adlı yabancı istilacı bir fungusun, çınar kanserine sebep olan bir patojen olduğunu belirtti. Bu patojen, uluslararası ticaret ve insan faaliyetleri gibi çeşitli yollarla yeni ortamlara ulaşabilmekte ve ekosistem üzerinde ciddi tehdit oluşturmaktadır. Ceratocystis platani, çınar türlerinde meydana getirdiği ölümler nedeniyle Avrupa ve Akdeniz Bitki Koruma Örgütü tarafından karantina organizması olarak kabul edilmektedir.

Denizli'de tespit edilen bu hastalık, çınar ağaçlarını etkileyerek önemli bir tehdit oluşturuyor. Biyologlar, bu durumu inceleyerek hastalığın yayılmasını kontrol altına almak ve çınar ağaçlarının korunması için çalışmalar yürütüyorlar. Haber, çınar ağaçları üzerinde ortaya çıkan bu tehlikeli hastalığın bilimsel bir perspektiften incelenmesi ve önlemlerin alınması konusundaki çabaları vurguluyor. Amerika Birleşik Devletlerinde, on binlerce çınar ağacının ölümüne neden olan bu hastalık, Avrupa’da; Arnavutluk, Ermenistan, Fransa, Yunanistan, İtalya ve İsviçre gibi ülkelerde rapor edilmiştir. Türkiye’de daha önce sadece İstanbul’da tespit edilen bu iletim demeti hastalığını, Denizli’de bir çınarın rüzgar sonrası kırılarak devrilmesi sonucunda tespit ettik.

Bu kanserin Denizli’de tespit edilmiş olması, patojenin yayılışının endişe verici düzeyde olduğunun bir işaretidir. Hastalık Türkiye’nin batısında bulunan diğer şehirlerde de yayılmaya başlamış olabilir. Bu kayıt Türkiye’de gelecekte çınarların ne denli büyük bir tehdit altında olabileceğinin önemli bir göstergesidir. Devrilen bu ağaçlar maddi hasara neden olmasının yanı sıra can kayıplarına da sebep olabilmektedir" diyen Beram, şöyle konuştu: "Erken tanı her alanda olduğu gibi bitki hastalıklarının tespitinde de çok önemli bir rol üstlenmektedir. Dışardan sağlıklı gibi görünen birçok ağaçta bu gibi önemli problemler bulunmaktadır. Hastalık belirtisi göstermeyen ağaçlara tamamen sağlıklı diyemeyiz. Sağlıklı görünen ağaçların kısa süre içinde hastalık etmeni nedeniyle etkilenmeyeceğinin ve devrilmeyeceğinin hiçbir garantisi yoktur.’ Denizli ili genelinde sağlıklı gibi görünen kent ağaçlarında bulunan bitki patojenlerini belirlemeye yönelik projemiz devam etmektedir. Henüz belirti göstermeyen fakat hastalık etmenini taşıyan ağaçları moleküler temelli erken tanı yöntemleri ile tespit etmeyi amaçlamaktayız. Böylece hastalıkların aynı alanda bulunan diğer ağaçlara yayılmasını engelleyebiliriz. Bu sayede riskli ve devrilme tehlikesi bulunan ağaçlara yönelik daha erken fikir sahibi olabileceğiz. 2022 Mayıs ayında Pamukkale Üniversitesinde ilk toplantısını düzenlediğimiz ve Denizli Büyükşehir Belediyesi’nin de proje ortağı olarak yer aldığı ‘Urban Tree Guard’ Avrupa Birliği Projesi kapsamında Kent ağaçlarının Biyogüvenliği ile ilgili araştırmalarımız hem yurt içinde hem de yurt dışında devam etmektedir.”