Gülizar Biçer Karaca’dan TİHEK’e: Soyadı, cezaevi, çocuk işçiliği

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’nda konuşan CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, kadınların soyadı hakkından cezaevlerindeki ihlallere, çocuk işçiliğinden geri gönderme merkezlerine kadar pek çok başlıkta Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK)’e somut sorular yöneltti.

Denizli Haber – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Ayrımcılığın Önlenmesi Alt Komisyonu’nda, Gülizar Biçer Karaca; cezaevleri ve geri gönderme merkezlerinde yaşanan hak ihlalleri, kadının kendi soyadını kullanabilmesi ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarının uygulanması, çocuk işçiliğinin önlenmesi ve okullarda bir öğün ücretsiz yemek hakkı gibi konularda TİHEK’e kapsamlı sorular yöneltti. Ayrıca İl İnsan Hakları Kurulları ve Denizli’de insan hakları bürosu açılmasına ilişkin talepler gündeme getirildi. TİHEK 2. Başkanı Muhammed Ecevit Carti ve Kurul Üyesi Dilek Ertürk’ün sunumunun ardından söz alan Karaca, farklı toplumsal grupların haklarına dair başvuruların değerlendirilme süreçlerini ve denetim mekanizmalarını sorguladı.

AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ GÜNDEMİ
Milletvekili Biçer Karaca özellikle denetimlerin niteliği, şeffaf istatistik paylaşımı, başvuru ve karar sayıları ile uygulamaların sahadaki karşılığının açıklanmasını istedi.

TİHEK’İN YANITLARI VE BAŞLIKLAR
TİHEK tarafından verilen yanıtlarda, takvim paylaşılmadığı ancak Türkiye’nin Uluslararası Okul Yemeği Koalisyonu’na dahil edilmesi talebinin not edildiği bildirildi. Kadının soyadı başvurularının ise “yasal boşluk” gerekçesiyle reddedildiği ifade edildi. Cezaevleri ve geri gönderme merkezlerinden gelen hak ihlali şikâyetlerine dair ön izlemeler yapıldığı, habersiz ziyaretlerin sürdüğü ve eğitim-raporlama-tavsiye süreçlerinin işlediği aktarıldı. Yetkililer, çocuk ve kadın haklarına ilişkin çalışmaların devam ettiğini, kadının soyadı meselesinde yasal düzenleme ihtiyacının sürdüğünü dile getirdi.

KARACA’NIN SOMUT SORULARI
• Kapalı kurumlara yapılan habersiz ziyaretlerde tespit edilen ayrımcılık ya da ihlallere ilişkin rapor bulunup bulunmadığı,
• “Çocuk işçi” konusunda TİHEK’e yapılmış başvuru ve alınan kararların olup olmadığı,
• Okullarda bir öğün ücretsiz yemek uygulamasının yaygınlaştırılmasına dair başvuru veya ilerleme olup olmadığı,
• Geri gönderme merkezlerindeki hak ihlallerine ilişkin başvuru ve karar sayıları ile uzlaşı mekanizmasının işletilip işletilmediği,
• TİHEK’in Gaziantep’ten sonra Denizli’de de insan hakları bürosu açmayı düşünüp düşünmediği,
• AYM’nin kadının kızlık soyadını kullanmasına ilişkin kararına rağmen neden ret kararları verildiği soruları gündeme taşındı.

CEZAEVLERİNE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
“TİHEK olarak kanunda verilen yetki kapsamında ağırlıklı olarak habersiz ziyaret gerçekleştiriyoruz. Türkiye genelinde özgürlüğünden mahrum bırakılan kişilerin bulunduğu yaklaşık 7 bin merkez bulunuyor. Yıllık kapasitemiz doğrultusunda 80’e yakın ziyaret yapıyoruz. Cezaevlerinde işkence bitmiş durumda. Çok nadir bireysel olaylar dışında ciddi ihlaller görülmemektedir. İçişleri Bakanlığı ile iş birliği protokolümüz devam ediyor.”

GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
“Tüm geri gönderme merkezlerini ziyaret ettik. Gaziantep ve Şanlıurfa’da ihlaller nedeniyle suç duyurusunda bulunuldu. Süreç İçişleri Bakanlığı’yla iş birliği içinde yürütülüyor.”

SAĞLIK VE GIDA HAKKI
“400 civarında ziyaret yapıldı. Özellikle kadın mahpuslar ve çocukların gıda erişimine ilişkin raporlarımızda öneriler yer alıyor.”

ÇOCUK İŞÇİLİĞİ
“Çocuk işçiliği birçok raporda yer alıyor. Bu konuda rehber ve broşürler hazırlandı, yıllık raporlarda öneriler sunuldu.”

OKUL YEMEĞİ KOALİSYONU
“Gıda hakkı ve gıda güvenliğiyle ilgili yeni raporumuz hazırlanıyor. Çocukların gıdaya erişimi ayrıca ele alınıyor. Koalisyona katılım talebinizi not aldık.”

DENİZLİ’DE İNSAN HAKLARI BÜROSU TALEBİ
“Denizli’de bir büro açılması talebinizi not ettik.”

KADININ SOYADI BAŞVURULARI
“AYM kararından sonra yapılan başvurular yasal düzenleme bulunmadığı gerekçesiyle reddedildi. Bu konuda iki kararımız bulunuyor. Yasal düzenleme yapıldığında değerlendirmeler buna göre değişebilir.”

“AYM KARARI YASA HÜKMÜNDEDİR” HATIRLATMASI
Gülizar Biçer Karaca, “Anayasa Mahkemesi kararları yasal düzenleme yoksa hukuki boşluk doldurmak bakımından yasa hükmünde geçerli” hatırlatmasını yaparak, TİHEK’in ret kararlarının gerekçesini yeniden sordu. İlgili kararların kendisine iletileceği ifade edildi.