SİNSİ KATİLE DİKKAT

Havalar uzun yaz günlerinin ardından ağır ağır soğumaya başladı. Artık evlerimizin yaz boyu açık duran kapılarını, pencerelerini kapatarak; kış günlerinde evlerimizi, sobalarla, doğal gaz ve kalorifer sistemleriyle ısıtmaya başlayacağız. Başlayacağız ama ısınmak için yakmış olduğumuz sobamız, ya da doğal gaz sistemlerimiz bizleri ısıtacağı yerde zamanla sinsi bir katile dönüşerek bizleri kötü sonuçlara götürebiliyor. Lodosun ya da diğer rüzgârların etkisinden dolayı ‘sinsi katil’ dediğimiz monoksit zehirlenmesi ile zaman zaman karşılaşabiliyoruz.
Karbon monoksit gazı öldürme potansiyeli olan; renksiz, kokusuz, tatsız bir gaz. Bu nedenle karbon monoksit gazının “sessiz katil” adını aldığını, zehirlenme nedeniyle her yıl, yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği ve çok sayıda kişinin de sakat kaldığı görülmektedir.
Karbon monoksit zehirlenmesinin, ülkemizin pek çok bölgesinde kış aylarında; soba, şofben ve kombi kullanımıyla arttığı görülmektedir.
Karbon monoksit, doğal gaz, benzin, kömür, odun, gazyağı, petrol gibi yakıtların tam yanmaması, soba şofben gibi ısınma araçlarının hatalı kullanılması ve havalandırmaların yeterli olmaması sonucu oluşan dumanda bulunan zehirli gazdır. Kokusuz, renksiz, tatsız ve tahriş edici özelliği olmayan bir gazdır. Bu nedenle halk arasında “sesiz katil” olarak adlandırılan bu gaz zehirlenme sonrasında hastaların hiçbir şey hissetmeden derin bir uykuya dalmalarına neden olmaktadır.
Ortamda biriken karbon monoksit solunum yoluyla alındığında kana karışır. Kanda oksijenin yerini alır, oksijensiz kalan hücrelerde ölüm meydana gelir. Kalp-Beyin gibi hayati organlara oksijen gitmesi engellenir. Bu organlarda kalıcı işlev bozukluğu gelişir, sakatlıklara ve ölüme uzanan tablolar kaçınılmaz olur. Bu yüzden karbon monoksit zehirlenmesinin zararlarını en aza indirebilmek için zehirlenme nedenleri, tedavisi ve belirtilerinin neler olduğunun farkında olmak ve bilgi sahibi olmak önemlidir.
Zehirlenen bir hastada, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi gibi gribal belirtilerin yanında nefes darlığı, göğüs ağrısı, ani kalp ve solunum durmaları gibi şikâyetler gözlenebilir. Kişilerin çoğu uyku sırasında bu gaza maruz kaldıkları için genellikle bu şikâyetlerin hiç birini hissetmezler.
Tedavide ise oksijensiz kalan organlara oksijen desteği için saf oksijen inhalasyonu uygulanır. Daha ağır vakalarda kişiler basınçlı oksijen odalarına alınarak burada atmosfer basıncından daha yüksek basınçlar uygulanarak kandaki karbon monoksit yerine oksijenin geçişi hızlandırılmaktadır. Tüm bu tedavilere rağmen maruz kalma şiddeti ve süresine göre kalıcı beyin hasarı, kalıcı kalp hasarı hatta ölümler görülebilmektedir.
Bu yüzden kış girdiği zaman kışlık hazırlıklarımızın yanı sıra bazı önlemlerimizi alarak bu sesiz katilin vereceği hasarlardan ve zararlardan korunmuş oluruz diye düşünmekteyim.